5. ÜNİTE: İSLAM DÜŞÜNCESİNDE İTİKADİ-SİYASİ VE FIKHİ YORUMLAR

-

KB2.3. Özetleme, KB2.7. Karşılaştırma, KB2.20. Sentezleme

E3.5. Açık Fikirlilik, E3.7. Sistematik Olma, E3.8. Soru Sorma, E3.10. Eleştirel Bakma

SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D14. Saygı

OB2. Dijital Okuryazarlık, OB5. Kültür Okuryazarlığı

DKAB.10.5.1. Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebeplerini sentezleyebilme
a) Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebeplerinin neler olduğunu belirler.
b) Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebepleri arasında ilişki kurar.
c) Dinî yorum farklılıklarının ortaya çıkış sebepleriyle ilgili bütünsel bakış açısına ulaşır.

DKAB.10.5.2. İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumları karşılaştırabilme
a) İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumların özelliklerini ve konu ile ilgili temel kavramları açıklar.
b) İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumların özelliklerine ilişkin benzerlikleri listeler.
c) İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumların özelliklerine ilişkin farklılıkları listeler.

DKAB.10.5.3. Hucurat suresi 13. ayetin mesajını özetleyebilme
a) Ayette verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayette geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayette verilen mesajları açıklar.

Dinî Yorum Farklılıklarının Sebepleri
İslam Düşüncesinde İtikadi-Siyasi ve Fıkhi Yorumlar
Kur’an’dan Mesajlar

Ehlisünnet, fıkıh, itikat, mezhep, tevil

Öğrenme çıktıları; bilgi haritası, yapılandırılmış grid, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
İslam düşüncesindeki yorum farklılıkları konusunda bilgi grafiği hazırlama, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “bilgi toplama, dil ve anlatım kurallarına uygunluk, uygun görsel kullanma, kaynak kullanma, metnin konuyu kapsaması” ölçütlerine göre dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.

Farklı dinî yorumların var olduğunu bildikleri ve Hanefilik, Şafiilik hakkında bilgi sahibi oldukları kabul edilir.

Öğrencilere daha önce duydukları bir mezhep olup olmadığı sorusu sorulur. Öğrencilerden konuyla ilgili geçmiş bilgilerinden faydalanmaları istenir. Dijital öğrenme platformları kullanılarak uygun videolar izletilir ve insanların yorum farklılıklarının nelerden kaynaklandığı ve bunların sebeplerinin neler olabileceği soruları öğrencilere yöneltilir. Böylece öğrencilerin din ve dinî yorum hakkında hazır bulunuşlukları kontrol edilir.

İnsanların karşılaştıkları olaylar hakkında farklı yorumlarda bulunmalarının birçok sebebi vardır. İnsanın karakteri, yetiştiği coğrafya, aldığı eğitim gibi sebepler farklı yorumları ortaya çıkarır. İslam düşüncesindeki itikadi-siyasi ve fıkhi yorumlar da bu bağlamda değerlendirilir. Öğrencilerin herhangi bir konuda farklı fikirler ortaya koymasıyla İslam düşüncesinde ortaya çıkan yorum farklılıklarının sebepleri arasında köprü kurulur.

DKAB.10.5.1
Öğrenciler dinî yorum farklılıkları hakkında merak ettiklerini sorar (E3.8). Dinî yorum farklılıklarının sebepleri ile ilgili bir metin paylaşılır ve bu metinden hareketle öğrencilerin dinî yorum farklılıklarının sebeplerini belirlemelerine imkân tanınır (OB5). Bu sebepler arasında ilişki kurmaları sağlanır. Beyin fırtınası tekniği bu süreçte kullanılabilir. Öğrencilerin dinî yorum farklılıklarının zenginlik olduğunu, böylece İslam’ın tüm çağ ve coğrafyalarda yaşanabilir hâle geldiğini fark etmeleri ve bütünsel bir bakış açısına ulaşmaları amaçlanır. Bu süreçte zıt panel tekniği uygulanabilir (E3.5). Dinin yanlış  yorumlanmasından doğan sorunların, dinin kendisinden kaynaklanmadığı vurgulanır. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında bilgi haritası kullanılabilir.

DKAB.10.5.2
Dinî yorum farklılıklarının itikadi-siyasi, fıkhi konular bağlamında ortaya çıktığı belirtilir. Mezhep, fıkıh, fırka ve tevil kavramları hakkında bilgi verilir. Öğrencilere “Mezhepler hakkında neler biliyorsunuz?” sorusu yöneltilerek soru-cevap tekniği uygulanabilir. Ehlisünnet başlığı altında itikadi yorumlardan Eşarilik ve Matüridilik; fıkhi yorumlardan Hanefilik, Malikilik, Şafilik ve Hanbelilik; Şia başlığı altında Caferilik hakkında bilgi verilir; Caferiliğin Şia’nın fıkhi yorumu olduğuna vurgu yapılır (E3.7). Öğrenciler, itikadi-siyasi ve fıkhi yorum türleri arasındaki benzerlikler ve farklılıkları listeler. Bu süreçte istasyon tekniği kullanılabilir (E3.10, SDB2.3). İslam düşüncesindeki farklı yorumların zenginlik olduğuna, İslam’ın fikir özgürlüğüne verdiği öneme ve farklı fikirlere saygı duymanın gerekliliğine değinilir (D14.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında yapılandırılmış grid kullanılabilir.

DKAB.10.5.3
Hucurat suresinin 13. ayeti Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetin nüzul sebebine, ayette geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayette verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayette ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öz değerlendirme formu kullanılabilir.

Öğrencilerden iktisadi, siyasi ve fıkhi mezhepler ve bu mezheplerin hangi olay veya durumlardan dolayı ortaya çıktığını akademik makalelerden araştırması ve bulgularını özetleyerek arkadaşlarına sunması istenebilir.
Öğrencilerden namaz ibadetinin uygulanışındaki mezhepler arası farklılıkları araştırması istenebilir.

Öğrenciler dijital içerikler (sesli metin, video vb.) ve soru cevap etkinlikleri ile desteklenebilir. Doğru yanlış, boşluk doldurma, eşleştirme, sözcük avı gibi etkinliklerin yanında EBA’da yer alan dijital içerikler de kullanılabilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.