3. ÜNİTE: İSLAM’IN EVRENSEL MESAJLARI

-

KB2.3. Özetleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.14. Yorumlama, KB2.20. Sentezleme

E2.2. Sorumluluk, E3.7. Sistematik Olma

SDB1.1 Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim, SDB2.3. Sosyal Farkındalık

D1. Adalet, D11. Özgürlük, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik

OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB2. Dijital Okuryazarlık

DKAB.10.3.1. İslam’ın evrensel mesajlarından biri olan tevhit ilkesi hakkında bilgi toplayabilme
a) İslam’da tevhit ilkesi hakkında bilgiye ulaşmak için kullanacağı kaynakları araştırır.
b) Belirlediği kaynaklardan İslam’da tevhit ilkesi hakkında bilgileri bulur.
c) İslam’da tevhit ilkesi hakkında elde ettiği bilgileri ayet ve hadisler ışığında doğrular.
ç) İslam’da tevhit ilkesi hakkında elde ettiği bilgileri kaydeder.

DKAB.10.3.2. İslam’ın adalet ve eşitlik ilkeleri arasındaki ilişkiyi sentezleyebilme
a) İslam’ın adalet ve eşitlik kavramlarını araştırır.
b) İslam’ın adalet ve eşitlik kavramları arasında ilişki kurar.
c) İslam’ın adalet ve eşitlik kavramlarını birleştirerek özgün bir bütün oluşturur.

DKAB.10.3.3. İslam ve barış ilişkisini yorumlayabilme
a) İslam ve barış ilişkisini inceler.
b) İslam ve barış ilişkisini bağlamı içerisinde kendisi için anlamlı hâle getirir.
c) İslam ve barış ilişkisini nesnel ve doğru bir şekilde ifade eder.

DKAB.10.3.4. Nahl suresi 90, Nisa suresi 58 ve Bakara suresi 208. ayetlerin mesajlarını özetleyebilme
a) Ayetlerde verilen mesajlarla ilgili çözümleme yapar.
b) Ayetlerde geçen konuları sınıflandırır.
c) Ayetlerde verilen mesajları açıklar.

İslam’ın Tevhit İlkesi
İslam’da Adalet ve Eşitlik
İslam ve Barış
Kur’an’dan Mesajlar

cihat, emanet, emniyet, güven, hak, hukuk, liyakat

Öğrenme çıktıları; özet metin, açık uçlu sorular, boşluk doldurma, doğru yanlış, çalışma yaprağı, küçürek hikaye, dereceleme ölçeği, dereceli puanlama anahtarı ve öz değerlendirme formu kullanılarak değerlendirilebilir.
Adalet konusuyla ilgili bir roman, şiir ya da hikâyenin okunup tahlilini yapma ve raporlaştırma, performans görevi olarak verilebilir. Bu performans görevi “tahlilin yeterliliği, dil ve anlatım kurallarına uyma, raporlaştırma” ölçütlerine göre öz değerlendirme formu ve dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede performans görevleri kullanılabileceği gibi yazılı yoklamalar da kullanılabilir.

Eşitlik, adalet ve barış kavramlarının evrensel değerler arasında olduğunu öğrencilerin bildiği kabul edilir.

İslam’da evrensel mesajların neler olduğu hakkında beyin fırtınası tekniğiyle öğrencilerin görüşlerini ifade etmeleri sağlanır. Verilen cevaplara göre öğrencilerin hazır bulunuşlukları kontrol edilir.

Dünyadaki sorunlar (savaş, göç, açlık gibi) gündeme getirilerek bir tartışma ortamı oluşturulur. Bu tür sorunların çözümü İslam’ın adalet, barış ve eşitlik anlayışıyla ilişkilendirilir.

DKAB.10.3.1
Öğrenciler tevhit kavramının tanımı hakkında bilgi elde edeceği kaynakları araştırır. Öğretmen rehberliğinde hangi kaynaklardan faydalanacağını belirler. Belirlediği kaynaklardan tevhit ilkesiyle ilgili bilgilere ulaşır. Ulaştığı bilgileri ayet ve hadisler ışığında doğrular. Tevhidin İslam’ın evrensel mesajlarından biri olduğunu öğrencinin fark etmesi sağlanır. Bu bağlamda Hz. Nuh kıssasından yola çıkılarak bütün peygamberlerin ortak mesajının tevhit olduğu vurgulanır. Elde ettiği bilgileri düşün-eşleş-paylaş tekniğiyle arkadaşlarıyla paylaşır (SDB2.1). Ölçme değerlendirme uygulamalarında öğrencilerden özet metin hazırlamaları istenebilir. Yazılan metinler dereceleme ölçeği ile değerlendirilebilir.

DKAB.10.3.2
Adaletin İslam’ın evrensel mesajlarından biri olduğu ayet ve hadisler bağlamında ele alınır. Allah’ın (cc) Adl ismine vurgu yapılır. İslam’da adaletin ilkelerini ve önemini araştırır. Adalet kavramı çerçevesinde öğrenciler; eşitlik, hakkaniyet (D1.1), dürüstlük, şeffaflık, tarafsızlık, emanet, liyakat, ahde vefa, insanın saygınlığı ve hesap verebilirlik ilkeleri arasındaki ilişkiyi tespit eder (OB1). Örnek olay inceleme tekniği bu süreçte kullanılabilir. İslam dininin adalet ve eşitlik konusundaki yaklaşımına ilişkin açıklamalar yapılır. Bütün insanların Allah (cc) katında eşit oluşu; kadın-erkek, işveren-işçi, amir-memur, zengin-fakir gibi ayrımların İslam’a göre insanlara bir üstünlük sağlamadığına vurgu yapılır, insanı değerli kılan özelliğin takva olduğu belirtilir (SDB2.3,E3.7). Bu kapsamda Veda Hutbesi’ne de değinilir. Öğrenciler konuyla ilgili ayet ve hadislerden hareketle, İslam’da, adalet ve eşitlik kavramları arasında ilişki kurar. Altıgen düşünme tekniği bu süreçte kullanılabilir. Öğrenciler adalet ve eşitlik konularında İslam’ın bakış açısını anlayarak özgün bir bütün oluşturur. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında öğrencilere adalet ve eşitlik konusu hakkında küçürek hikâye yazma görevi verilebilir. Yapılan çalışmalar dereceli puanlama anahtarıyla değerlendirilebilir.

DKAB.10.3.3
İslam kelimesinin anlamı sulh, selam, emniyet ve güven kavramlarıyla verilir. İslam kavramı kişinin  kendisiyle ve diğerleriyle barış içinde yaşaması bağlamında ele alınır. Öğrenciler, Medine Dönemi’nde toplumsal barışın tesisi amacıyla Hz. Peygamber’in uygulamalarından hareketle İslam ve barış ilişkisini inceler. Öğrenciler Medine’de yaşanmış bir örnek olay üzerinden İslam ve barış ilişkisini kendisi için anlamlı hâle getirir (SDB1.1). İslam ve barış konusu ele alınırken cihat kavramına yer verilir. Cihadın; İslam tarihindeki bazı örneklerine, Anadolu ve Balkanlar’ın İslamlaşmasındaki rolüne, yakın tarihimizdeki Çanakkale Muharebeleri, Millî Mücadele süreci ve 15 Temmuz’da olduğu gibi barışı sağlama ve vatanı savunmadaki rolüne vurgu yapılır (D11.1). Cihat kavramı anlam genişliği göz önünde bulundurularak salt savaş ile sınırlandırılmadan tüm boyutlarıyla ele alınır. Cihadın farzıayn ve farzıkifaye olduğu durumlara değinilir. Bu kapsamda ceht, mücahede, davet, tebliğ, irşat, emir bilmaruf ve nehiy anilmünker, kıtal/mukatele ve şehadet kavramlarına yer verilir. Cihat kavramının öncelikle kişinin nefsiyle mücadelesi anlamında kullanıldığı belirtilir (E2.2). Güncel sorunlara (savaşlar, ekonomik ve sosyal problemler vb.) atıf yapılır. Öğrenciler, İslam’ın barış konusundaki yaklaşımını tarihten günümüze bir arada yaşama deneyimlerinden hareketle nesnel, doğru ve anlamını değiştirmeyecek bir şekilde ifade eder. Bu süreçte öğrencilerin her durumda vatanını sevme ve koruma bilincini kazanmaları sağlanır (D19.1). Bu bağlamda Gaziler Haftası ve 15 Temmuz Demokrasi ve Millî Birlik Günü etkinliklerine dikkat çekilir. Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında açık uçlu sorular kullanılabilir.

DKAB.10.3.4
Nahl suresi 90. ayet, Nisa suresi 58. ayet ve Bakara suresinin 208. ayetleri Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayımlanan matbu ve dijital meallerden bulunarak incelenir (OB2). Ayetlerin nüzul  sebeplerine, ayetlerde geçen şahıslara, yerlere, konulara ve kavramlara yer verilir. Öğrenciler bu ayetlerde verilen mesajları çözümler ve sınıflandırır. Bu süreçte bilgi kartları kullanılabilir. Öğrenciler ayetlerde ele alınan konuları açıklar (SDB2.1). Ölçme ve değerlendirme uygulamalarında boşluk doldurma, doğru-yanlış, kısa cevaplı ve açık uçlu soru türlerinden oluşan çalışma yaprağı kullanılabilir.

İslam’ın evrensel mesajlarının günlük hayattaki uygulamalarına örnek olarak Veda Hutbesi sınıfta okutularak adalet, eşitlik ve barış kavramları üzerinden tahlil edilebilir.
Öğrencilerden adalet, barış ve eşitlik konularında bir poster, sunu veya bilgi grafiği hazırlamaları istenebilir.
Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmeleri’nde yer alan barışa yönelik ifadelerle Kur’an ve hadislerde yer alan barış ifadelerindeki benzerliklerin raporlanması ve sınıfa sunulması istenebilir.

Öğrenciler dijital içerik (sesli metin, video vb.), soru cevap etkinlikleri ile desteklenebilir.
Öğrencilerden İslam’ın evrensel mesajlarına dair kavramların anlamlarını sözlükten bularak not etmeleri ve arkadaşlarıyla paylaşmaları istenebilir.

Programa yönelik görüş ve önerileriniz için karekodu akıllı cihazınıza okutunuz.